«Διαρκούσης της δεκαετίας τον 1930, ή νεαρή κόρη ενός αγρότη από το Κάνσας των Η.Π.Α, περνούσε νύχτες ολόκληρες παρατηρώντας τις κινήσεις των πλανητών στο ουράνιο στερέωμα. Αργότερα ως δασκάλα στην Αγγλία συνδύασε την αφοσίωση της στην αστρονομία με την αγάπη της για τα Ομηρικά έπη. Αυτό την οδήγησε σε μία ανακάλυψη, πού θα είχε παρασιωπηθεί, εάν ή κόρη της, ή δρ. Φλόρενς Γούντ, δεν είχε αξιολογήσει τις σημειώσεις της μητέρας της το 1991.»

 Έτσι ξεκινά ό πρόλογος της παρουσιάσεως από τη μεγάλη εφημερίδα του Λονδίνου «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» του βιβλίου με τίτλο «Ή Μυστική Ιλιάδα», έργου του ζεύγους Κεννεθ και Φλόρενς Γούντ, πού κυκλοφόρησε στην Μεγάλη Βρεταννία πριν από  καιρό.

Ό λόγος άφορα στην Εντνα Λέι, μητέρα της δρ. Φλόρενς Γούντ, ή οποία μετά από έρευνες σαράντα τουλάχιστον ετών κατέληξε στο συμπέρασμα, ότι ή Ίλιάδα έκτος από ηρωικό έπος είναι και το αρχαιότερο σύγγραμμα αστρονομίας στον κόσμο. Κατά την άποψη της οι περιγραφόμενες στην Ιλιάδα μάχες μεταξύ Αχαιών και Τρώων αντικατοπτρίζουν τις τροχιές αστέρων και αστερισμών, πού φαίνονται σαν να μάχονται για μια πρωτοκαθεδρική θέση στον ουράνιο θόλο.

Στά πέντε από τά εννέα συνολικά κεφάλαια του βιβλίου, πού επιμελήθηκαν οι Γούντ, ή ιστορική ακολουθία των γεγονότων του Τρωικού πολέμου συμβαδίζει κατά τρόπο παράδοξο (ίσως όμως όχι συμπτωματικό τελικά) με τις κινήσεις ουρανίων σωμάτων.

• Οί απλοί αστέρες εκλαμβανόμενοι ώς πολεμιστές και οι αστερισμοί ώς επιφανείς ήρωες ή τμήματα στρατού κινούνται μέ τέτοιο τρόπο, σαν νά έχουν συγχρονισθή μέσα στο γίγνεσθαι. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποκτά αύτη ή εκδοχή, εάν ληφθή ύπ’ όψιν το γεγονός ότι και ό υπεύθυνος του εκδοτικού οίκου Τζών Μιούρεϊ, πού εξέδωσε το έργο, σημειώνει μέ έμφαση, ότι «τά στοιχεία πού αναφέρονται περιγράφουν αστρικές κινήσεις χρονολογούμενες στην 9η χιλιετία π.Χ., πολύ πριν καταγραφή η αστρονομία της Μεσοποταμίας και της Αιγύπτου».

Συνεχίζει δε παρατηρώντας, ότι «ό Όμηρος υπήρξε πιθανότατα ό τελευταίος και ό πιο πλήρης ώς προς τις γνώσεις του από μια μακρά παράδοση ραψωδών, πού είχαν απομνημονεύσει όσα γνώριζαν. Μετά το τέλος της ζωής τον το Ελληνικό αλφάβητο διετήρησε τα έργα τους δια τής καταγραφής. Εκείνο πού επίσης άλλαξε, ήταν ή μελέτη του ουρανίου χάρτη, ή οποία από απλή εμπειρική παρατήρηση εξελίχθηκε σε επιστήμη με την συνδρομή των μαθηματικών και τής γεωμετρίας. Έτσι ή αστρονομική υφή τής Ίλιάδος λησμονήθηκε».

• Στην τελική επιμελημένη μορφή του το βιβλίο περιλαμβάνει έναν μακρύ κατάλογο 650 αστέρων και 45 αστερισμών, τους οποίους κατά τους συγγραφείς ό Όμηρος γνωρίζει και παρουσιάζει μέ ονόματα θεών και ηρώων.

Οι κυριότεροι θεοί των αρχαίων Ελλήνων αντιστοιχούν στη Σελήνη (Ήρα) και στους ορατούς πλανήτες Αφροδίτη, Άρη, Δία, Ποσειδώνα και Κρόνο, ενώ ό Έρμης άλλοτε αντιστοιχεί στον ομώνυμο θεό και άλλοτε στον θεό Απόλλωνα. Περαιτέρω συγκρίσεις και συνθέσεις τής Εντνας Λέι είναι αξιοπρόσεκτες. Εστωσαν ώς παραδείγματα ή παράταξη του στρατού του Αχιλλέα, όπου ό ίδιος αντικατοπτρίζεται στον Μεγάλο Κύνα, οι Μυρμιδόνες αξιωματούχοι του σε πέριξ αυτού λαμπρά άστρα, ενώ ό Πάτροκλος και ό Αύτομέδων σχηματίζουν τον Μικρό Κύνα.

Όμοίως σε άλλη φάση τής πορείας των ουρανίων σωμάτων ό Έκτωρ (Ώριων) αντιπαρατίθεται μέ τον Αχιλλέα (Μεγάλο Κύνα) και εν συνεχεία καταδιώκεται από τον τελευταίο και φονεύεται («πίπτοντας» προς τή Δύση) από την εκδικητική μανία του βασιλιά των Μυρμιδόνων για το θάνατο του Πατρόκλου, πού ως Μικρός Κύων δεν είναι πλέον ορατός.

Όμως και οι γεωδαιτικές σχέσεις των αρχαίων ελληνικών πόλεων έχουν ουράνιες αντιστοιχίες σύμφωνα με το εν λόγω σύγγραμμα. Παραδειγματικά: οι Ομηρικές τοποθεσίες και πόλεις της Βοιωτίας αντιστοιχούν κατά εκπληκτικό τρόπο στα αστέρια του Δράκοντος, όπως επίσης και ή Τροία με την ενδοχώρα ανατολικά της αντικατοπτρίζεται στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου και ή Πύλος με τη λοιπή Μεσσηνία, όπου το βασίλειο του Νέστορος, στον αστερισμό του Αιγόκερω.

Το πλήθος των παραλληλισμών μεταξύ των αστρικών τροχιών και γήινης δραστηριότητος είναι οπωσδήποτε πολύ μεγάλο, για να αποδοθεί σε άπλες συμπτώσεις. Όπως εύστοχα παρατηρεί ό αρθρογράφος των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» Κρίστιαν Τάιλερ, πού έκανε ειδικό αφιέρωμα στις στήλες της εφημερίδος (19/6/99) εν όψει τής εκδόσεως του βιβλίου, «όλο. φαίνονται πολύ τέλεια, για να είναι αληθινά.

Οι συγγραφείς τής “Μυστικής Ίλιάδας” απορρίπτουν κάθε ένσταση ότι διαστρέβλωσαν το ‘Ομηρικό υλικό, για να το κάνουν να ταιριάζει στις πεποιθήσεις τους. Κάθε τους υπόθεση εξετάστηκε με βάση τα δεδομένα του πρωτοτύπου κειμένου και βρέθηκε απολύτους ταιριαστή». Κατόπιν αυτών απομένει να μελετηθεί και να αξιόλογηθη ή θεωρία αύτη, ή οποία, εάν είναι ορθή» θα αποτελέσει το έναυσμα για την αναθεώρηση πολλών ιστορικών αλλά και αστρονομικών αξιοτάτων, όπως και του ιστορικού δόγματος ότι ή επιστήμη της Αστρονομίας γεννήθηκε στη Βαβυλώνα και από εκεί την διδάχθηκαν οι Έλληνες φιλόσοφοι και επιστήμονες.

O Όμηρος «ακολούθησε» τα άστρα

Μια νέα απόπειρα χρονολόγησης των Ομηρικών Επών, η ακριβέστερη μέχρι στιγμής, συγκρίνει τα φυσικά φαινόμενα που περιγράφονται στα έπη με αστρονομικά φαινόμενα, και ελέγχει την ιστορική αλήθεια της αφήγησης. Αποτέλεσμα, ο εντοπισμός ημερομηνιών για συμβάντα που αποτυπώνονται στα έπη, και μια νέα αντίληψη για την ιστορικότητά τους, η οποία φιλοδοξεί να παρέμβει στο Ομηρικό ζήτημα.

«Πιστεύουμε ότι ο μύθος εξυφαίνεται γύρω από πραγματικά γεγονότα», λέει ευθέως η κ. Παναγιώτα Πρέκα-Παπαδήμα, καθηγήτρια Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η ίδια μαζί με διεπιστημονική ομάδα, η οποία και έκανε σχετικές δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, πιστεύουν ότι μερικά από τα γεγονότα που περιγράφονται συνέβησαν στ’ αλήθεια και αποδεικνύουν ότι τα φυσικά φαινόμενα που αναφέρονται συμπίπτουν με τον χρόνο της αφήγησής τους.

• «Ο Οδυσσέας έφτασε στην Ιθάκη στις 25 Οκτωβρίου 1207 π.Χ. Πέντε μέρες αργότερα έγινε έκλειψη ηλίου σε ποσοστό 75%, η οποία σκέπασε το Ιόνιο Πέλαγος και τότε συνέβη και η μνηστηροφονία», λέει η κ. Παπαδήμα, διευκρινίζοντας ότι η πεποίθηση για την αλήθεια του συμβάντος είναι προσωπική. Η έκλειψη ηλίου όπως και μερικά από τα γεγονότα που αναφέρονται αποδείχθηκαν με χάρτες της NASA, οι οποίοι περιγράφουν τα προβλέψιμα φυσικά φαινόμενα από το 4500 π.Χ. έως το 10.000 μ.Χ.

«Από το 1300 π.Χ. ώς το 1130, που είναι τα χρόνια στα οποία τοποθετούνται τα δύο έπη, έγιναν 14 εκλείψεις ηλίου. Ορατές στο Ιόνιο ήταν μόνο πέντε και δύο από αυτές είχαν ποσοστό απόκρυψης του ηλίου 2%, επομένως δεν έγιναν αντιληπτές. Αλλη μία έγινε με τη Δύση του ηλίου, επομένως μας αφορούν μόνο δύο» εξηγεί η κ. Παπαδήμα.Μια ολική έκλειψη ηλίου έγινε το 1143, δηλαδή πολύ κοντά στην παρακμή των Μυκηναϊκών κέντρων και γι’ αυτό αποκλείσθηκε από τους επιστήμονες. Η δεύτερη όμως έγινε στις 30 Οκτωβρίου του 1207, από τις δυόμισι το μεσημέρι ώς τις πέντε και μισή το απόγευμα και αυτή θεωρούν ότι αποτυπώνεται στην Οδύσσεια.

Στη ραψωδία Υ, λίγο πριν από το φονικό, ο Ομηρος βάζει τον Θεοκλύμενο τον «θεοδιωματάρη», όπως τον αποκαλεί ο Καζαντζάκης στη μετάφραση, να λέει στους μνηστήρες: «Σαν τι κακό σας δέρνει, δύστυχοι, κι έχουν ζωστεί με νύχτα και οι κεφαλές σας και τα πρόσωπα και χαμηλά τα γόνα; Κι άναψε σύθρηνο, και γέμισαν τα μάγουλά σας δάκρυα, και ραντισμένοι οι τοίχοι μ’ αίματα και τα ώρια μεσοδόκια· ίσκιους πλημμύρισε κι η αυλόπορτα, κι η αυλή πλημμύρισε ίσκιους, που ξεκινούν στα μαύρα Τρίσκοτα να κατεβούν, κι ο γήλιος από τα ουράνια εχάθη, κι άπλωσε βαριά καταχνιά ολούθε!».

«Πρόκειται για μια περιγραφή της έκλειψης η οποία έκρυβε τα 3/4 του ηλιακού δίσκου» λέει η κ. Παπαδήμα. «Η ημερομηνία της έκλειψης, 30 Οκτωβρίου 1207 π.Χ., είναι σε απόλυτη συμφωνία με τις ομηρικές περιγραφές για τις καιρικές συνθήκες, τη φθινοπωρινή αγροτική ζωή και τη μεσημεριανή ώρα δολοφονίας των μνηστήρων», σύμφωνα με την κ. Παπαδήμα.

• Η διεπιστημονική ομάδα που ερευνά τα έπη αποτελείται από τους καθηγητές Σ. Παπαμαρινόπουλο, Π. Πρέκα-Παπαδήμα, επίκουρη καθηγήτρια Αστροφυσικής στο ΕΚΠΑ και τους ερευνητές Π. Αντωνόπουλο, Φυσικό και ερασιτέχνη αστρονόμο, Π. Μητροπέτρο, φιλόλογο και εκπαιδευτικό, Ε. Μητροπέτρου, φιλόλογο και αρχαιολόγο, Α. Τσιρώνη, επίσης φιλόλογο-αρχαιολόγο και Γ. Σαραντίτη, συγγραφέα, ηλεκτρ. μηχανικό.

«Υπάρχει ιστορικός πυρήνας στον μύθο»

Το βασανιστικό ερώτημα είναι αν τα γεγονότα που περιγράφονται στα έπη είναι μεταφορικά ή κυριολεκτικά. Την απάντηση για την κ. Πρέκα-Παπαδήμα τη δίνει ο Πλούταρχος, ο οποίος εξηγεί ότι Φυσική Επιστήμη, Θεολογία και Μυθολογία ταυτίζονται στην Αρχαία Ελλάδα. «Το φαινόμενο στην Οδύσσεια το δημιουργεί η Αθηνά και στην Ιλιάδα ο Απόλλωνας. Πιστεύουμε ότι υπάρχει ιστορικός πυρήνας στον μύθο», λέει η ίδια.

Προς επίρρωσιν, αναφέρει την εμφάνιση μιας βροχής πεφταστεριών που περιγράφεται ως εξής: «Ως άρα οι ειπόντι επέπτατο δεξιός όρνις, κίρκος, Απόλλωνος ταχύς άγγελος· εν δε πόδεσσι τίλλε πέλειαν έχων, κατά δε πτερά χεύεν έραζε μεσσηγύς νηός τε και αυτού Τηλεμάχοιο».

«Το γεράκι που περιγράφει ο Ομηρος, το οποίο είναι αδύνατον να είδε με λεπτομέρεια μέσα στο σκοτάδι, και μάλιστα από μακριά, τοποθετείται στη θέση που βρίσκεται ο αστερισμός Κόρακας. Βρίσκεται ανατολικά (δεξιά το βλέπει) και είναι αγγελιοφόρος του Απόλλωνα, σύμφωνα με τον Ερατοσθένη. Στα πόδια του –δηλαδή αντιδιαμετρικά από τον Κόρακα– βρίσκεται το σμήνος των πλειάδων (πελειάδες στα αρχαιοελληνικά, που σημαίνει αγριοπεριστέρες), που βρίσκονται στον αστερισμό του Ταύρου. Από εκεί λέει ότι πέφτουν πούπουλα, δηλαδή αστέρια, μια ποιητική περιγραφή του ουρανού και της πορείας του ταξιδιού», εξηγεί η ίδια.

Ανατρέχοντας στους χάρτες της NASA, οι επιστήμονες βρήκαν ότι πράγματι υπήρξε βροχή διαττόντων αστέρων στις 28 Οκτωβρίου, ημέρα της επιστροφής του Τηλέμαχου από το ταξίδι στην Πύλο και τη Σπάρτη. Ο Κόρακας, όμως, είναι απεσταλμένος του Απόλλωνα και καλός οιωνός για τον Τηλέμαχο, που αναζητάει τον πατέρα του. Η 30ή Οκτωβρίου ήταν ημέρα της γιορτής του Απόλλωνα, κατά την οποία μάλιστα λάμβανε χώρα εκατόμβη (θυσία εκατό βοδιών), πράγμα που σημαίνει ότι όλο το νησί είχε πάει να την παρακολουθήσει. Οι μνηστήρες βρέθηκαν στην τέλεια παγίδα και φονεύθηκαν με τη βοήθεια των δύο θεών, της Αθηνάς και του Απόλλωνα. Κατά τους επιστήμονες, δύο τόσο σημαντικές ειδήσεις, όπως η δολοφονία όλων των διαδόχων στην Ιθάκη και η έκλειψη, δεν μπορεί παρά να διαδόθηκαν ταχύτατα σε όλη την Ελλάδα ως ένα εξαιρετικά σημαντικό γεγονός.