Ύστερα από επίσκεψή του στο νησί της Σαντορίνης ο κύριος Σωτήρης Σόφιας μας αναφέρει: “Όλες αυτές τις ημέρες μελετούσα πολύ προσέκτικα το ανάγλυφο της Σαντορίνης και κρατούσα σημειώσεις. Την γύρισα απ’ άκρη σε άκρη. Σκέφτηκα να κάνω κάτι που ίσως κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει κάνει. Με την βοήθεια της σημερινής τεχνολογίας των δορυφορικών χαρτών και των προγραμμάτων σχεδίαςσης (GoogleEarth, Autocad 2007, Adobe Photoshop 10) θα επιχειρήσω για πρώτη φορά να αποκαταστήσω το χαμένο κομμάτι του νησιού και να το παρουσιάσω όπως ακριβώς ήταν!!! Εισάγοντας τον χάρτη της Σαντορίνης 1:50.000 της ΓΥΣ, με την αντολή align θα έχω την Σαντορίνη στον υπολογιστή μου υπό κλίμακα!!!”
Στην συνέχεια σημειώνει με λεπτομέρεια την μεθοδολογία που χρησιμοποίησε: “Με την εντολή polyline θα σχηματίσω το περίγραμμα ολόκληρου του νησιού ακολουθώντας τις ακτογραμμές του εναπομείναντος κομματιού και συνδέοντας τη Σαντορίνη με τη Θηρασιά. Με την εντολή area είναι πανεύκολο να υπολογιστεί πόσο ήταν το νησί πριν την έκρηξη. Το σχήμα του νησιού σύμφωνα με το αρχαίο του όνομα, δηλαδή πριν την έκρηξη του ηφαιστείου, ήταν Στρογγύλη. Άρα με την εντολή polyline θα σχηματίσω ένα κλειστό πολύγωνο κατά το δυνατόν στρογγυλού σχήματος.”
Το δύσκολο εγχείρημα για τον μελετητή κύριο Σόφια ήταν να απεικονίσει την μορφή του νησιού τρισδιάστατα. Κάτι τέτοιο προσπάθησε να το κάνω εκμεταλλευόμενος την εκπληκτική ομοιότητα της Σαντορίνης με τη νήσο των Καναρίων, Τενερίφη, η οποία φιλοξενεί ένα τρομερό ηφαίστειο ύψους 3718 μέτρων.
Όπως γνωρίζουμε, κατά την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης, τεράστιες ποσότητες λάβας, σκόνης και καπνού εκτινάχτηκαν σε ύψος τουλάχιστον 10-15 χιλιομέτρων, επιφέροντας ένα είδος πυρηνικού χειμώνα στην Γη. Οι ηφαιστειακές στάχτες έκαναν με την βοήθεια των ανέμων το γύρο της Γης και κάθισαν στους πάγους της Γροιλανδίας αποτελώντας σήμερα την επίσημη απόδειξη του τρομερού αυτού φαινομένου. Η παραπάνω θεωρία υποστηρίχτηκε για πρώτη φορά το 1987, όταν ομάδα Δανών ερευνητών που μελετούσαν τμήματα των πάγων της Γροιλανδίας, απεφάνθη ότι το ηφαίστειο της Σαντορίνης εξερράγη 200 χρόνια νωρίτερα απ’ ότι ήταν μέχρι τότε αποδεκτό, δηλαδή το 1654 π.Χ. και όχι το 1450 π.Χ.
Απεικόνιση Ν.Ανδρουλακάκης, Γ.Βουγιουκαλάκης – Ι.Γ.Μ.Ε.
Ο Τοπογράφος Μηχανικός κ. Σωτήρή Σοφία συνεχίζωντας την έρευνά του αναφέρει: “Η προσεκτική μελέτη των εναπομείναντων κομματιών της αρχικής νήσου (η αυτοψία κατά κάποιο τρόπο) αλλα και η επεξεργασία των πληροφοριών που άντλησα από τους λεπτομερείς τοπογραφικούς χάρτες (με τις ισουψείς καμπύλες του νησιού και τις ισοβαθείς της υφαλοκρηπίδας που το περιβάλλει) με οδήγησαν σε μερικά εκπληκτικά συμπεράσματα.
Αν θεωρήσουμε τα πρανή του ηφαιστείου ότι είχαν μέση κλίση 45ο, τότε η βάση του ηφαιστείου είχε διάμετρο περίπου 10 χιλιόμετρα (όσο δηλαδή κομμάτι ξηράς λείπει σήμερα) και άρα το τρομερό ηφαίστειο της Στρογγύλης είχε ύψος 4.500-5.000 μέτρα!”.
Η γεωλογία του νησιού ήταν ίσως και ο βασικότερος παράγοντας ανάπτυξης υψηλού πολίτισμού στο έδαφός του, καθώς (όπως αναφέρει και ο ερευνητής) ένα τόσο ψηλό μέρος στην μέση του Αιγαίου θα ήταν εξαιρετικό φυσικό παρατηρίο, και σε κατάλληλο σημείο, ώστε να ελέγχει κάποιος την γενικότερη περιοχή, αλλά παράλληλα και ιδανικό για οχύρωση του πληθυσμού αποτελώντας νησί φυσικό φρούριο.
Συνεχίζοντας την περιγραφή του νησιού ο κ. Σοφιάς αναφέρει: “Πιθανότατα ο κρατήρας του ηφαιστείου στην κορυφή ήταν πολύ μικρής διαμέτρου, ή ο πόρος του ηφαιστείου από τη συνεχή ρύση λάβας είχε στενέψει πολύ και για αυτό οι τεράστιες ποσότητες ηφαιστειακής ενέργειας που εκλύθηκαν, δεν βρήκαν διέξοδο μέσω του πόρου του ηφαιστείου, αλλά στην κυριολεξία τίναξαν τον κώνο του ηφαιστείου στον αέρα αλλά και μέρος του υποθαλάσσιου φλοιού.”
Στην συνέχεια αναφέρει: “Έτσι το ηφαίστειο δεν καταστράφηκε ολοσχερώς μόνο στον κώνο του, αλλά στην κυριολεξία «ξεκόλλησε» και από τον πυθμένα της θάλασσας, με συνέπεια τη δημιουργία της καλδέρας με μέσο βάθος 300μ. ενώ ή υφαλοκρηπίδα του νησιού που έμεινε ανέπαφη στην ανατολική κυρίως πλευρά δεν έχει βάθος πάνω από 30-40 μ. Να βυθίστηκε το νησί το αποκλείω γιατί τότε λόγω του τεράστιου όγκου του, στο σημείο αυτό θα έπρεπε – από το υλικό που εναποτέθηκε στον πυθμένα – τα βάθη της θάλασσας να είναι το πολύ 10-20 μέτρα. Τα 300 μ. στην καλδέρα υποδηλώνουν ότι ο υποθαλάσσιος φλοιός της γης στο σημείο που έγινε η έκρηξη, λέπτυνε κατά 200-250 μ. Για την ακρίβεια το κομμάτι ξηράς της αρχαίας Στρογγύλης που έχει βυθιστεί είναι 74 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ήτοι το 47% της αρχικής επιφάνεις του νησιού τινάχτηκε στον αέρα.”
“Μάλιστα με τη βοήθεια του AutoCad σχεδίασα σε 3D το νησί και υπολόγισα από περιέργεια, πόσος ήταν ο όγκος του νησιού που εκτινάχτηκε. Το νούμερο που αντίκρισα στον υπολογιστή ήταν ιλιγγιώδες: 350 κυβικά χιλιόμετρα (χωρίς φυσικά να υπολογιστεί ο όγκος της λάβας που εκχύθηκε από εσωτερικό της γης μέσω του πόρου του ηφαιστείου).”
Ο μελετητής παρακάτω αναφέρεται στην έκρηξη του ηφαιστείου Κροκατόα της Ινδονησίας, τον Αύγουστο του 1883, που σύμφωνα με τους ερευνητές ισοδυναμούσε με 13.000 ατομικές βόμβες της Χιροσίμα και εκτοξεύθηκαν 25 κυβικά χιλιόμετρα λιωμένων βραχών, στάχτης και θειαφιού, παράγωντας τον πιο δυνατό ήχο που έχει καταγραφεί ποτέ στη σύγχρονη ιστορία του πλανήτη, σημειώντας ότι η έκρηξη της αρχαίας Στρογγύλης εκτόξευσε 15 φορές περισσότερα υλικά – κάτι ασύλληπτο για τα ανθρώπινα δεδομένα. Τονίζει μάλιστα ότι αν υπήρχε σεισμογράφος εκείνη την εποχή, θα αδυνατούσε να καταγράψει το μέγεθος του σεισμού που προκλήθηκε.
Τα νησάκια Νέα και Παλαιά Καμένη που βρίσκονται στον κόλπο της Σαντορίνης είναι πολύ νεώτερα του αρχικού νησιού και εμφανίστηκαν στο σημεία όπου υπήρχε ο αγωγός (πόρος) του ηφαιστεικού κώνου. Η καυτή λάβα που συνέχισε να βγαίνει από τον πυθμένα της θάλασσας (στα 300 περίπου μέτρα βάθος) στερεοποιήθηκαν σταδιακά στα 120 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Μάλιστα ο μικρός πορθμός ανάμεσα στα 2 νησάκια έχει μέγιστο βάθος μόνο 30 μέτρα, γεγονός που φανερώνει ότι τα νησάκια είναι ενωμένα μεταξύ τους, μόλις λίγα μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Στην ουσία δηλαδή έχουν την ίδια ακριβώς ηλικία, απλά η Νέα Καμμένη αναδύθηκε πιο πρόσφατα, καθώς το μάγμα βρήκε νέα διέξοδο και αφού σταμάτησε τη δημιουργία της Παλαιάς Καμένης, συνέχισε λίγο ανατολικότερα με πιο πολύ ένταση στην δημιουργία της Νέας Καμένης που είναι σχεδόν 7 φορές μεγαλύτερα από την Παλαιά.
Ο κύριος Σοφιάς αναφέρει: “Μελετώντας τους 4 θεμελιώδεις τύπους που κατατάσσονται τα ηφαίστεια ανάλογα με τον τρόπου που εκτονώνουν την ενέργεια (Χαβαϊκός, Στρομπόλιος, Βουλκάνιος και Πελέιος) κατέληξα στο συμπέρασμα ότι το τρομερό ηφαίστειο της αρχαίας Στρογγύλης ήταν τύπου Βουλκάνιου. Η λάβα ήταν πιο πυκνή και ρευστή (μεγαλύτερο ιξώδες) με συνέπεια να στερεοποιείται και να φράσσει τον αγωγό.
Όμως είχε ξεκινήσει η δραστηριότητα του ηφαιστείου και πυκνός καπνός είχε αρχίσει να βγαίνει από τον κρατήρα του. Η εναλλαγή στους παροξυσμούς των εκρήξεων και των φάσεων ηφαιστειακής ύφεσης, έδωσαν το χρόνο στους αρχαίους κατοίκους του νησιού να φύγουν άρον-άρον παίρνοντας μαζί τους όλα τα πολύτιμα αγαθά (χρυσάφι, ασήμι, χαλκό, κλπ.) και αφήνοντας πίσω τους τις πατρογονικές εστίες.” Παρακάτω αναφέρει: “Θα πέρασαν αρκετές γενιές για να επουλώσει η Στρογγύλη, Θήρα πλέον, τις πληγές της. Με το πέρασμα πολλών χρόνων η σκόνη και οι πέτρες με τις βροχές κατέληξαν στη θάλασσα, που με τη διάβρωση δημιούργησε τις θαυμάσιες παραλίες του νησιού.”
ΠΗΓΕΣ:
Σωτήρης Σοφιάς, Τοπογράφος Μηχανικός. Ερευνητής συγγραφέας
https://ellinondiktyo.blogspot.com/2011/09/blog-post_11.html
