ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΓΡΑΣ
Μηνός Ανθεστηριώνος
(Φεβρουάριος – Μάρτιος)
Τα Μικρά Μυστήρια της Άγρας τελούνταν κατά το μήνα Ανθεστηριώνα (Φεβρουάριο – Μάρτιο) κάθε έτους. Το μέρος στο οποίον γινόντουσαν τα Μυστήρια ήταν στον Λόφο Αρδηττό, πλησίον της κοίτης του Ξενοδοχείου Χίλτον.
Οι υποψήφιοι ήταν άνθρωποι ευσεβείς και με ανοικτούς πνευματικούς ορίζοντες. Είχαν εκφράσει την επιθυμία τους να μυηθούν στης Άγρας τα Μυστήρια του Ελευσίνιου Κύκλου, με αίτησή τους, απευθυνόμενοι στους υπεύθυνους του Ναού της Δήμητρας.
Ο Μέγας Ιεροφάντης της Ελευσίνας, αφού παρελάμβανε τις αιτήσεις των υποψηφίων ερχόταν σε επαφή με τους Επόπτες, οι οποίοι εγνώριζαν τους συμπολίτες τους, και έδιδαν την έγκρισή τους. Τα ονόματα των υποψηφίων μυστών τα εξέταζε η Επιτροπή που είχε ως έδρα τον Ναό της θεάς Δήμητρας στην Αθήνα (και όχι στην Ελευσίνα), στο μέρος εκείνο που ονομαζόταν Ελευσίνιον Άντρον. Η έντολη για την αρχή των Μυστηρίων δινόταν στον Μέγα Ιεροφάντη της πόλεως της Ελευσίνος από τον ανώτατο άρχοντα των Αθηνών.
Τα Μικρά Μυστήρια της Άγρας των Αθηνών, είχαν ως απώτερο σκοπό να μελετήσουν οι ιερείς την ψυχοσύνθεση, τον χαρακτήρα των δοκίμων μυστών. Ιδιαίτερα την ψυχονευρική αντοχή του υποψηφίου, ούτως ώστε να είναι σε θέση να δεχθεί την Έψιλον Αποκάλυψη στα Μεγάλα Μυστήρια τα οποία θα γινόντουσαν στην Ελευσίνα κατά την 21η, την 22α και την 23η του μηνός Βοηδρομιώνος, δηλαδή την 7η, 8η και 9η ημέρα των εορτών. Εάν λοιπόν, ο μύστης περνούσε με επιτυχία όλες τις δοκιμασίες από την Άγρα, τότε οι ιερείς του έδιναν το δικαίωμα να φέρει εσαεί τον τίτλο του Αληθινού Μύστη.
Πολλοί σύγχρονοι ερευνητές ισχυρίζονται ότι οι αποκαλύψεις που γινόντουσαν, ήταν γνώσεις μιας Υπερ-επιστήμης, και ότι η Υπερ-επιστήμη αυτή δεν ήταν τίποτε άλλο, παρά ο Εσωτερισμός, που έχει μέσα του απίστευτα μεγάλες κλεισμένες γνώσεις.
Λάθος! Διότι οι αποκαλύψεις που γινόντουσαν ήταν απτές με το ένδυμα της Εντελέχειας και της πραγματικής αλήθειας. Δεν έφθανε μόνον ο Εσωτερισμός. Διότι από τις πολλές αποκαλύψεις, οι δόκιμοι μύστες μάθαιναν και τον Ηλιοκεντρισμό.
Επί πλέον, τα “περιέργα” λόγια των Γιγάντων του Πνεύματος όπως του Πλάτωνος, του Πυθαγόρου, του Σοφοκλή, του Πορφυρίου, του Πλουτάρχου, του Αυτοκράτορος Ιουλιανού και των μυστών της Ελεατικής Σχολής, υποστηρίζουν χωρίς κανέναν ενδοιασμό ότι δεν κυριαρχούσε μόνον ο Εσωτερισμός.
Βεβαίως, οι δόκιμοι εδιδάσκοντο τους εξωτερικούς καθαρμούς της πνευματοψυχής, έτσι ώστε να γνωρίζουν στην εντέλεια την τρισδιάστατη ζωή, να ανυψώσουν το Είναι τους, στον Ουράνιο Όλυμπο, αλλά συνάμα μάθαιναν και την μόνιμη υγεία στο φυσικό σώμα.
Οι αποκαλύψεις περιελάμβαναν τεράστιες αλήθειες, τις οποίες κρατούσαν σφικτά οι μυημένοι. Μάθαιναν λόγου χάρη την μορφοποίηση της ύλης με την αλλαγή των κραδασμών, και την αύξηση ή μείωση των στερεών σε υγρά και αέρια. Όταν έπαιρναν όλη την μύηση, ήταν έτοιμοι να συμμετάσχουν στα Ιερά ή Σεμνά Όργια της μητέρας Δήμητρας και της κόρης Περσεφόνης, όπως ονομάζονταν τα Μεγάλα Μυστήρια στην Ελευσίνα. Συνεπώς, όσοι έπαιρναν μέρος στα Μικρά Μυστήρια της Άγρας ή του Ιλισσού ποταμού στην Αθήνα, έφεραν τον επίσημο τίτλο του Μύστη. Ενώ στα Μεγάλα Σεβάσμια Όργια της Ελευσίνος όσοι είχαν την ικανότητα να περάσουν όλες τις δοκιμασίες, έπαιρναν τον τίτλο του Επόπτη. Πολλοί από τους επιτυχημένους είχαν το δικαίωμα να διδάξουν τους νεοφώτιστους τα άρρητα μυστήρια του Δωδεκάθεου.
Τα Μικρά Μυστήρια της Άγρας στον Ιλισσό και τα Μεγάλα στην Ελευσίνα ήταν τα παλαιότερα του κόσμου, επειδή κρατούσαν από την εποχή του Δευκαλίωνος και της Πύρρας. Εξάλλου τα Μυστήρια της Αιγύπτου τα δίδαξε ο Ορφέας, και όταν μερικοί Έλληνες ιερείς ταξίδευσαν στην χώρα του Νείλου, έφεραν κάποια μυστικά τα οποία ήταν βασισμένα στον Ορφέα που αποκάλυψε την θεϊκή ιδιότητα του Διόνυσου Α’, γνωστός και ως Ίακχος ή Βάκχος, ή Γιάκχος ή Ζαγρεύες, δηλαδή το Αείζωο Πυρ.
Οι ιερείς χρησιμοποιούσαν μια λέξη η οποία θεωρούταν ως απόκοσμη και απαγορευμένη σε όλους εκείνους που έλαβαν μέρος στα Μυστήρια, ούτως ώστε να μην την προφέρουν ποτέ έξω από τους Ναούς. Η λέξη αυτή είχε την δυνατότητα να προφυλάξει όλους τους μύστες. Η λέξις αυτή είναι: Αβραξάς.
Ο μύστης που πρόφερε την λέξη αυτήν, μπορούσε να περάσει από την μια Πύλη στην άλλη. Όταν εισέβαλαν σε απαγορευμένους τόπους – χώρους, με την εκστόμιση αυτής της λέξεως – αφού βέβαια την πρόφεραν κατάλληλα, μπορούσαν να γίνουν δεκτοί από τους Ουράνιους Έψιλον, να αντέχουν το κρύο και την υψηλή θερμοκρασία, να κάνουν θαύματα και να ζουν πολλά χρόνια.
Η χρονική διάρκεια των Μικρών Μυστηρίων της Άγρας των Αθηνών, ήταν επτά ημέρες. Μερικοί που πήραν μέρος στα Μικρά Μυστήρια, εξήγησαν λίγα πράγματα, όπως την διάρκεια των επτά ημερών. Στις ημέρες μας αρκετοί συγγραφείς ερευνητές έδωσαν μια εξήγηση, όχι όμως ικανοποιητική, εκτός από τον αείμνηστο Νικόλαο Μαργιωρή στο έργο του “Τα Ελευσίνια Μυστήρια”, καθώς διευκρινίζει τα πάντα όπως:
“…το 7 πολλαπλασιαζόμενο με τον εαυτό του δίνει τον αριθμό 49, δηλαδή τις 4 x 9 – 36, τρακόσιες εξήντα μοίρες του κύκλου, του άξονα της γης στο βόρειο πόλο και τη μεταχώρηση των Ισημερινών σε 26.000 χρόνια ή για την ακρίβεια σε 25.765 χρόνια, όταν η επαναφορά του άξονα επιτεύχθει”.
Όλοι όσοι έπαιρναν μέρος στα Μυστήρια της Άγρας, γίνονταν τελείως διαφορετικοί, όπως έντιμοι στο έπακρον πλημμυρισμένοι από σέβας, αρετή, αγάπη και ήθος. Οι δε μύστες που έπαιρναν μέρος στα Μεγάλα Μυστήρια της Ελευσίνος, ήταν μικροί θεοί.
ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
Σύμφωνα με το Αττικό ημερολόγιο, τα Μεγάλα Μυστήρια στην Ελευσίνα γινόντουσαν τον μήνα Βοηδρομιώνα (από τα μέσα Σεπτεμβρίου έως τα μέσα Οκτωβρίου), κάθε έτους. Τα Μεγάλα Μυστήρια στην Ελευσίνα ήταν χωρισμένα σε δύο τάξεις: α) Η πρώτη τάξη ήταν για εκείνους που είχαν μυηθεί πριν από επτά μήνες στα Μικρά Μυστήρια της Άγρας, όπου τώρα στην Ελευσίνα τους δίνονταν η ευκαιρία να γνωρίσουν τα Μεγάλα Μυστήρια. β) Εκείνοι οι οποίοι είχαν λάβει μέρος – πριν ένα χρόνο – στα Μεγάλα Μυστήρια της Ελευσίνος, ούτως ώστε να φθάσουν σε μια υψηλή βαθμίδα μυήσεως, με τελικό αποτέλεσμα να δουν κατάματα την ίδια την θεά Δήμητρα. Ήταν με άλλα λόγια η ανώτατη μύηση.
Στα Μικρά Μυστήρια της Άγρας των Αθηνών πλησίον του Ιλισσού ποταμού, είχαν το δικαίωμα να πάρουν μέρος άτομα κάθε ηλικίας, αλλά όποιος αμελούσε να σεβαστεί τα μυστικά της ζωής, ή τα απεκάλυπτε, οδηγείτο στο θάνατο χωρίς καν ίχνος ελέους, ενώ η ψυχή του εχάνετο άπαξ δια παντός στον Σείριο Γ’.
Τα Μικρά Μυστήρια της Άγρας θεωρούνταν ως η δοκιμασία του εξαγνισμού. Έναν χρόνο αργότερα, όταν έπαιρναν μέρος στην Ελευσίνα και μάθαιναν τα απόρρητα, αποκαλούνταν Έφοροι. Ωστόσο, λίγοι μόνο κατόρθωναν να γίνουν δεκτοί στα εσωτερικά μυστήρια. Όσοι όμως κατάφερναν να περάσουν τις δοκιμασίες, με την πάροδο των χρόνων γινόντουσαν ιερείς των ιερών τελετών.
Ο ιεροφάντης της Ελευσίνος που προήδρευε, ήταν υποχρεωμένος να μην παντρευτεί και απαιτείτο να αφιερώσει ολόκληρη τη ζωή του στο ιερό του λειτούργημα. Είχε πάντα τρεις βοηθούς: τον Δαδούχο, τον Κήρυκα και τον Ιερέα του Βωμού.
Υπήρχε ένας από τους πιο ευυπόληπτους άρχοντες των Αθηνών τον οποίον αποκαλούσαν “ο Βασιλεύς”. Ακολουθούσαν τέσσερις Έφοροι οι οποίοι είχαν εκλεγεί κατόπιν ψηφοφορίας, και τέλος δέκα άρχοντες (αριστοκράτες του πνεύματος) που προσέφεραν θυσίες.
ΤΑ ΙΕΡΑ ΟΡΓΙΑ
Η λέξη “όργιο” σήμαινε ιεροτελεστία, αγαθή πράξη, θεία εντολή. Άλλα οι χριστιανοί της Δύσεως, όταν παρέλαβαν την λέξη αυτή, της άλλαξαν την εννοιολογική ερμηνεία, με αποτέλεσμα να σημαίνει σήμερα: “Βρόμικο ομαδικό παιχνίδι μεταξύ ανδρών και γυναικών”.
Τα Ιερά Όργια τελούνταν κάθε πέντε χρόνια και άρχιζαν στις 15 του μηνός Βοηδρομιώνος (τον Σεπτέμβριο). Οι ονομασίες των εννέα ημερών ήταν:
1η ημέρα: Αγυρμός (=Συνάθροισις). Ήταν η ημέρα που συναθροίζονταν οι ευσεβείς.
2η ημέρα: Άλαδε Μύσται (από την εκφώνηση των ιερέως “προς τη θάλασσα μυημένοι”). Ήταν με άλλα λόγια η ημέρα των εξαγνισμών.
3η ημέρα: Αχθεία ή Αχαία Δημήτηρ ή Δαμήτηρ ή Δήμητρα. Η ημέρα αυτή ήταν των θυσιών, και πρόσφεραν ένα ψάρι (μπαρμπούνι) και κριθάρι από την περιοχή της Ελευσίνος. Ο καθένας είχε το δικαίωμα να γευθεί τα ανωτέρω πλην των ιερουργών. Οι προσφορές ήταν για την θλιμμένη Ελληνίδα θεά. Η Τρίτη ημέρα, λοιπόν, ήταν των θυσιών και της νηστείας, όπως μας πληροφορεί ο τραγικός ποιητής Ευριπίδης στον “Ιππόλυτο” (138).
4η ημέρα: “Ιερεία δεύρο” ή “καλάθου κάθοδος”. Επρόκειτο για μια πομπή με άμαξες στις οποίες ήταν ζεμένα βόδια. Τις άμαξες ακολουθούσαν γυναίκες που αποτελούσαν την συνοδεία της θεάς Δήμητρας. Ήταν πεπλοφόρες και κρατούσαν τις μυστικές κύστεις. Ο Οβίδιος λέει στο έργο του “Μεταμορφώσεις”, ότι οι γυναίκες αυτές έκαναν ασκητική ζωή για επτά ημέρες. Δηλαδή, δεν έρχονταν σε ερωτική επαφή με άνδρα, φορούσαν καθαρά ενδύματα, έτρωγαν λιτά, έκλαιγαν αληθινά για το δράμα της Δήμητρας που έψαχνε να βρει την κόρη της.
5η ημέρα: Ημέρα Λαμπαδών. Ο Δαδούχος οδηγούσε τους Μύστες, οι οποίοι κρατούσαν αναμμένες λαμπάδες. Πήγαιναν στο ιερό της Δήμητρας, όπου και διανυκτέρευαν.
6η ημέρα: Ημέρα του Ιάκχου ή Γιάκχου ή Βάκχου. Μετέφεραν το άγαλμα του μυστικού Ιάκχου από τον Κεραμεικό έως την ιερή πόλη της Ελευσίνος. Το άγαλμα ήταν στεφανωμένο με μυρσίνη και κισσό.
Ο Σοφοκλής, ως προς την περίπτωση λέει τα εξής (μεταφρασμένο):
«Ω άγαλμα Βάκχε πολυώνυμε, καμάρι της θυγατέρας του Κάδμου και το Διός που βροντά βαριά, εσύ που προστατεύεις την ξακουστή Ιταλία και βασιλεύεις στις κοσμοσύχναστες πεδιάδες της Ελευσινίας Δήμητρας».
Κατά την πομπή όλοι φορούσαν στεφάνα από μυρτιά, ενώ κρατούσαν το σύμβολο των Μυστών. Σταματούσαν στο ιερό του Δάφνειου Απόλλωνος και έψαλλαν ύμνους προς τον θεό του Ανέσπερου Φωτός. Αργότερα μόλις περνούσαν τους Ρειτούς, εκείνοι που προέρχονταν από το πανάρχαιο Ελευσινιακό γένος των Κροκωνιδών, έδεναν ταινίες λευκές στο πόδι και τον βραχίονα (μπράτσο) κάθε μύστη, σημάδι ότι είναι εξαγνισμένοι και προστατεύονται από τους Ουράνιους Έψιλον. Τέκνα των Αθανάτων Θεών. Έπειτα έφθαναν στο καλλίχωρο φρέαρ. Εκεί καθαρίζονταν με ύδωρ κι ύστερα διανυκτέρευαν στο Τελεστήριο, όπου και μυούνταν στην “Εποπτεία”.
7η ημέρα: Επιστροφή στην Αθήνα με σκώμματα και αστεία.
8η ημέρα: τα Επιδαύρεια, μια τελετή για όσους “έκοψαν” και δεν μπόρεσαν να πάρουν μέρος στις τελετές.
9η ημέρα: Πλημοχόαι. Η Πλημοχόη ήταν ένα σκεύος κεραμικό. Έπαιρναν δύο τέτοια αγγεία, τα γέμιζαν με ύδωρ και οίνο και έχυναν το πρώτο προς την Ανατολή και το δεύτερο προς τη Δύση, λέγοντας μυστικές φράσεις που δεν έπρεπε να ακούσουν οι άλλοι.
Ο Τόμας Τέϋλορ στο έργο του “Ελευσίνια και Βάκχικα Μυστήρια”, λέει ότι “Την 21η και 22η του μηνός Βοηδρομιώνος πραγματοποιείτο το σπουδαιότερο μέρος της εορτής στο τελεστήριο, δηλαδή μυστικές τελετές που ήταν τα απόρρητα των Μυστηρίων και δεν γνωρίζουμε τίποτε γι’ αυτά. Γνωρίζουμε μόνον πως γινόταν κάποιες πράξεις (τα δρώμενα), ότι λέγοταν μυστικές φράσεις (τα λεγόμενα) και ότι έδειχναν τα ιερά (τα δικνύμενα)”.
Θα πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν μας ότι η Δημήτηρ λατρευόταν σε πολλά σημεία της Ελλάδος, αλλά η σεμνότερη λατρεία αυτής τελούνταν στην Ελευσίνα. Εκεί, οι Πανεπιστήμονες Έλληνες Ιερείς απέδωκαν διά καλλίστου μύθου την τραγωδίαν της φύσεως, τον μαρασμόν, την φυτική βλάστηση και τον “θάνατό” της.
Ωστόσο, η Έλευσις (και αργότερα Ελευσίς) ήταν προικισμένη περιοχή. Παράδειγμα: ο Όμηρος στον Ύμνο του μας δίδει μια έξοχη εικόνα. Αλλά και ο μύθος της Δήμητρας, της Περσεφόνης και της Ελευσίνος, μας παρουσιάζει μια υπέροχη εικόνα για ολόκληρη την περιοχή. Η Περσεφόνη, η κόρη, έπαιζε μια ημέρα με κάποιες Ωκεανίδες Νύμφες, θυγατέρες του Ωκεανού, δρέπουσα ωραιότατα άνθη. Λίγο έξω από την πόλη της Ελευσίνος, η κόρη βλέπει ωραιότατον και μέγιστον νάρκισσον, ο οποίος είχε τέτοιο θεσπέσιο άρωμα, ώστε μοσχοβολούσε η γη, ο ουρανός και η θάλασσα. Έκθαμβη η Περσεφόνη πηγαίνει τρέχοντας να κόψει το περικαλλές άνθος. Πρόκειται όμως για ένα μοιραίο άνθος. Διότι αίφνης ανοίγει μπροστά της η γη και ανέρχεται με άρμα ο θεός Άιδης (Άδης), ο οποίος αρπάζει την κοπέλα με φλοβερό παθος στην αγκαλιά του, την επιβιβάζει στο ιπτάμενο άρμα και κατέρχεται εις τα βάθη της γής, ενώ η Περσεφόνη έκλαιγε γοερώς επικαλούμένη βοήθεια, αλλά ματαίως. Ούτε οι θεοί, ούτε οι θνητοί ακούνε τις κραυγές απελπισίας της νεαρής θυγατέρας της Δήμητρας. Ο θεός Άδης που είχε ως αποστολή του σε αυτόν τον πλανήτη να ρυθμίσει το υπέδαφός του, πήρε δια της βίας την κόρη της βιολόγου Δήμητρας.
Όμως, η ευαίσθητη μητρική στοργή και η άγρυπνη θεϊκή μητρική καρδιά ακούει τους θρήνους του παιδιού της, και τρέχει να την αναζητήσει. Οι θεοί από τον Σείριο και την Ανδρομέδα δεν μπορούν να πάρουν το μέρος κανενός. Διότι το υπέδαφος της Γης χρειάζεται πολύ δουλειά ακόμη. Μόνον η θεά Αθηνά παίρνει φανερά το μέρος της πληγωμένης μάνας.
Η Δήμητρα τρέχει, περιπλανάται παντού επί εννέα ημέρες και νύκτες, καίγοντας δάδες για να φωτίζει τον δρόμο, χωρίς να τρώει αμβροσία, χωρίς να πίνει νέκταρ και χωρίς να λούζεται. Την δέκατη ημέρα συναντά την χθόνια θεά Εκάτη, η οποία άκουσε τις φωνές της Περσεφόνης, αλλά δεν είδε αυτόν που την έκλεψε.
Η ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΔΑΣ ΘΕΑΣ
Η Δήμητρα συνοδευόμενη από την Εκάτη έρχεται προς τον Απόλλωνα, θεό του Ελέους, της Αρμονίας, της Μουσικής, των Χρησμών και του Πνευματικού φωτός. Ο Απόλλωνας λέει στην Δήμητρα ότι η απαγωγή της κόρης της από τον Πλούτωνα έγινε με την συγκατάθεση του Διός. Όταν άκουσε την πληροφορία αυτή, η Δήμητρα έγινε έξω φρενών και φεύγει από τον Όλυμπο.
Όταν κατέβηκε στη Γη μεταμορφώθηκε σε γριά, και περιπλανάται προς ανεύρεση της Περσεφόνης. Βρίσκεται έξω από την Ελευσίνα, την πόλη που ίδρυσε πριν από χιλιετίες. Κάθεται δίπλα από το Καλλίχωρον Φρέαρ, απ’ όπου έπαιρναν ύδωρ οι παρθένες της Ιεράς Πόλεως.
Έρχονται – κατά σύμπτωση – στο πηγάδι προς ύδρευση νερού οι τέσσερις θυγατέρες του βασιλέως Κελεού. Δεν ήξεραν ότι η γυναίκα που είχαν εμπρός τους ήταν θεά. Οι πριγκίπισσες έβλεπαν μια γριά γυναικά ταλαιπωρημένη. Την ρώτησαν τι είναι αυτό που την προβληματίζει και ποιο είναι το όνομά της. Η θεά απάντησε ότι το όνομά της είναι Δως, ότι την απήγαγαν από την Κρήτη οι πειρατές, ότι την επιβίβασαν σε πλοίο με άλλους αιχμαλώτους, ότι κατάφερε να δραπετεύσει και να έλθει σε χώρα της οποίας αγνοεί το όνομα. Οι τέσσερις θυγατέρες του βασιλιά Κελέου της είπαν ότι η πόλη ονομάζεται Ελευσίς. Έπειτα η «Δως» ζήτησε από τις κοπέλες άσυλο και, για να μην γίνει φορτική στην οικογένειά τους, θα την προσελάμβαναν με την ειδικότητα της τροφού.
Η βασίλισσα Μετάνειρα δέχθηκε την πρόταση, όταν οι κόρες της ανακοίνωσαν την επιθυμία της γριάς γυναίκας. Δέχθηκε να φιλοξενήσει την «Δω» και αντί μεγάλου μισθού να αναθέσει σε εκείνη την ανατροφή του μικρού της υιού Δημοφώντος (κατ’ άλλους μύθους Τριπτόλεμος).
“Ότε η θεά εισήλθεν εις τα ανάκτορα οδηγουμένη υπό των Βασιλοπαίδων, απέραντος λύπη ήτο επικεχυμένη εις το πρόσωπον αυτή και διά τούτο, αφ’ ου εκάθισεν επί καθίσματος, φέροντας επάνω λευκήν προβειάν, παρέμενεν εκεί κεκαλυμμένη το πρόσωπον διά καλύπτρας, χωρίς να ομιλή, χωρίς να δεχθή να φάγη ή να πιή τι. Και μόνον ότε αι αστειολογίας της υπηρετρίας Ιάμβης εφαίδρυναν αυτήν ολίγον, εδέχθη να πίη τον καθ’ υπόδειξην αυτής παρασκευασθέντα κυκεώνα, κράμα αλφίτων, ύδατος και γλήχωνος (μίνθης), ενώ ο σύνηθης κυκεών ήτο κράμα οίνου, αλφιτών και τετριμμένου τυρού…», Δημήτριος Ν. Γουδής, «Τα Ελευσίνια Μυστήρια, σελ. 17, εκδ. “Δημιουργία”.
Έπειτα από όλα αυτά η θλιμμένη θεά ανέλαβε την ανατροφή του Δημοφώντος, ο οποίος άρχισε να αναπτύσσεται με ταχύ αμβροσία, καθώς την ημέρα του έδινε το μαγικό ποτό και την νύχτα τον τοποθετούσε επάνω από αναμμένα κάρβουνα, για να κάψει τις θνητές του σάρκες και να τον κάνει αθάνατο, όπως έκανε αργότερα και η Θέτις με τον Αχιλλέα.
Η βασίλισσα Μετάνειρα, κατάπληκτη από την πρόωρη ανάπτυξη του παιδιού της, και περίεργη όπως ήταν, θέλησε να παρακολουθήσει την γριά τροφό τι κάνει τις νύκτες στον μικρό Δημοφώντα.
Μια νύχτα η Μετάνειρα παρακολουθούσε την «Δω» και όταν την είδε να βάζει τον μικρό στη φωτιά, έβγαλε κραυγή τρόμου και απελπισίας. Αμέσως χωρίς χρονοτριβή όρμησε μέσα στο δωμάτιο, πήρε το παιδί της στην αγκαλιά της, αλλά δεν αντελήφθη ότι ο γιός της έχασε την αθανασία.
Ωστόσο, ο Δημοφών λόγω του ότι αναπαύθηκε στα γόνατα και στην αγκαλιά της θεάς, το όνομά του θα παραμείνει αθάνατο για πάντα, καθώς προς τιμήν του τελούνταν στην Ελευσίνα εορτή, με το όνομα Λιθίνη.
Τότε η «Δως» απεκαλύφθη, αφού πήρε την κανονική της μορφή και έδωσε εντολή στην Βασίλισσα Μετάνειρα να κτίσει ναό και βωμό δίπλα από το πηγάδι επί του προεξέρχοντος βράχου, όπου εκεί ήλθε για πρώτη φορά η βιολόγος Δήμητρα.
Ο ναός και ο βωμός έγιναν γρήγορα. Η θεά παρέμεινε κλεισμένη εντός του ναού, ένω άδικος κόπος για τους ανθρώπους που έσπειραν σπόρους στη γή, αφού δεν ανέδιδε καρπούς, με φυσικό επακόλουθο η ανθρωπότητα να απειλείται με θάνατο από πείνα.
Ο παντεπόπτης Ζεύς άρχισε να στέλνει αγγελιοφόρους προς την Δήμητρα, αλλά εκείνη ήταν αμετάπειστη. Δήλωσε ότι δεν θα επανέλθει στον Όλυμπο (ουρανό), ούτε όμως θα επιτρέψει στην γη να καρπίσει, εάν δεν της επιστρέψουν την αγαπημένη της θυγατέρα. Υπέκυψε ο Δίας και απέστειλε τον Ερμή προς τον Άδη και του ζήτησε να αποστείλει την Περσεφόνη στην μητέρα της. Ο Άδης δέχθηκε, αλλά έδωσε πρώτα στην κόρη να φάει κόκκον ροδιάς. Όταν η κόρη επανέρχεται στην μητέρα της – με την συνοδεία του Ερμή – η Δήμητρα έκανε σαν να ήταν μια θνητή γυναίκα – μάνα. Την αγκαλιάζει, την κατασπάζεται και την ρωτά με αγωνία εάν έφαγε σπόρους ροδιάς. Η Περσεφόνη ομολόγησε ότι έφαγε μερικούς κόκκους, σημάδι πως η ροδιά είναι το σύμβολο του γάμου και της γονιμότητας.
Συνεπώς η Περσεφόνη είχε ήδη τελέσει το γάμο της με τον Πλούτωνα. Επομένως, ήταν υποχρεωμένη να μένει το ένα τρίτο του έτους πλησίον του συζύγου της στον κάτω κόσμο, δηλαδή επί τέσσερις μήνες με τον Πλούτωνα, ενώ τα άλλα δύο τρίτα θα έμενε με την μητέρα της και τους άλλους Ολυμπίους.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ
Η θυγατέρα της θεάς Δήμητρας, Περσεφόνη δηλώνει την βλάστηση της γης. Θα παραμείνει στην γη από τα τέλη του χειμώνα, δηλαδή από τον Φεβρουάριο μέχρι τέλους Σεπτεμβρίου. Να γιατί τα Ελευσίνια Μυστήρια, Μικρά και Μεγάλα τελούνταν τους μήνες αυτούς. Επί οκτώ μήνες η κόρη (βλάστηση) βρισκόταν επί της γης, ενώ τους υπόλοιπους τέσσερις χειμερινούς μήνες, από τον Οκτώβριο μέχρι τον Ιανουάριο, θα αφανίζεται ολοσχερώς, εφ’ όσον την έκλεψε ο θεός του θανάτου.
Πριν η Δήμητρα (Γη Μητέρα) επανέλθει με την κόρη της (βλάστηση) στον Όλυμπο (ουρανό), καταπαύει την οργή της και γίνεται πάλι ευεργετική θεά, αφού αποδίδει στην γη την Μεγάλη χαρά και σκορπίζει την θεία ευλογιά μετά το πένθος. Έτσι η χαρά δίδεται σε όλην την Νότια Ευρώπη, ιδιώς στην ελληνική χερσόνησο, στην Ιωνία, στην Ισπανία, την Γαλλία και την Ιταλία.
Η Δήμητρα σε ένδειξη ευγνωμοσύνης παρέμεινε στην γη για μερικά χρόνια, και εδίδαξε τους βασιλείας: Τριπτόλεμον, Διοκλέα, Εύμολπο και Κελεόν, και έδειξε σ’ αυτούς το Ιερόν Δράμα, τα Σεμνά Όργια (σεμνές ιερουργίες), την λειτουργία και την τελετή.
Η ΠΛΗΡΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
Το Τελεστήριο ονομαζόταν «μυστικός σηκός», όπου γίνονταν το μεγαλύτερο μέρος των Μυστηρίων.
Το ιερατείο των μυστηρίων αποτελούνταν από τον Ιεροφάντη, τον Κήρυκα και τον Δαδούχο. Ακολουθούσε ο ιερέας του βωμού, κι ύστερα η ιέρεια της Δήμητρας, οι σπονδοφόροι, ο ιερεύς παναγής, ο φαιδρυντής, ο Ιακχαγωγός, οι ιέρειες παναγείς, ο Νεωκόρος, ο ιερεύς θεού και θεάς και Ευβουλέως, ο Λυκνοφόρος, ο Υδρανός, ο Πυρφόρος, ο Ιεραύλης, οι Υμνωδοί, οι Υμνήτριες, ο παις αφ’ εστίας, η κόρη αφ’ εστίας, ο ιερεύς δαειρίτης και ιέρεια δαειρίτις. Υπήρχαν και δύο Ιεροφάντισσες. Μάλιστα δε την νύκτα της 21η Βοηδρομιώνος οι μύστες οδηγούμενοι υπό του Ιεροφάντου και του Δαδούχου και των μυσταγωγών εισέρχονταν στο Τελεστήριο. Εκεί όλοι αυτοί δεχόντουσαν από ένα στεφάνι από την Ιεροφάντιδα. Πρόκειται για ένα σημάδι πως από τη στιγμή εκείνη αποτελούσε την έναρξη της τελετής.
Ο Ιερός Κήρυξ απαιτούσε απόλυτη σιωπή από όλους. Το περιερχόμενο της τελετής των Μεγάλων Μυστηρίων απασχολεί την επιστήμη πολλά χρόνια, εφόσον οι μύστες και οι αρχαίοι συγγραφείς τηρούσαν απόλυτη μυστικότητα.
Ο παραβιάζων το απόρρητο υπέκειτο σε «γραφήν ασεβείας» και η Εκκλησία του Δήμου των Αθηνών, η πολιτεία της Ελευσίνας και οι όλες οι πόλεις-κράτη της Ιεράς Ελλάδος επέβαλλαν στους προδότες αυστήρότερες ποινές, συνηθέστατα τον θάνατο. Ένας εξ αυτών, ο Διαγόρας ο Μήλιος, διακωμωδούσε τα μυστήρια και τα θεία, με αποτέλεσμα να επεκηρυχθεί στους Αθηναίους δια ψηφίσματος, ότι όποιος τον σκοτώσει θα λάβει ένα τάλαντο, ενώ όποιος τον συλλάβει δύο. Ο Αλκιβιάδης αναφέρθηκε φανερά στα μυστήρια και καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο. Ο ήρωας του Μαραθώνα και της Σαλαμίνος, Αισχύλος, κατηγορήθηκε ότι στις τραγωδίες του είχε αποκαλύψει κάποια απόρρητα μυστικά και κινδύνευσε, αλλά αθωώθηκε, ισχυριζόμενος ότι αγνοούσε ότι δεν επιτρεπόταν η αποκάλυψη των Ελευσίνιων Μυστηρίων, και ότι δεν ήταν μυημένος.
Ο Πλάτων μιλάει για τα μυστήρια με μεγάλη επιφύλαξη. Είπε όσα έπρεπε να πει. Ο ρήτορας Ανδροκίδης μόλις διέφυγε την ποινή του θανάτου, επειδή γνώριζε να δικαιολογηθεί με άριστα επιχειρήματα.
Στην τρίτη ημέρα των Μεγάλων Μυστηρίων, μόνον το ιερατείο γνώριζε πως ο Ιεροφάντης ήταν αυτός που υπεδύετο τον Πλούτωνα και άρπαζε την ιέρεια της Δήμητρας, υποδυόμενη την κόρη. Ο Ιεροφάντης δεν χρησιμοποιούσε προσωπείον (μάσκα), αφού ο αρχιερεύς των Δελφών Πλούταρχος αναφέρει ότι ο Αλκιβιάδης, ο οποίος ήταν παρών στα μυστήρια, εμιμήθη τον Ιεροφάντη, “ουχί πρόσωπον τι του μύθου, Δήμητρα ή Τριπτόλεμον”.
Ο Σοφοκλής στην τραγωδία του «Τριπτόλεμος» παρουσιάζει τον ήρωα ως διδάσκαλο της γεωργίας σε όλη την γή. Όλοι οι μεγάλοι ποιητές της αρχαιότητας μιλούν για το ήθος και την αγάπη προς την ανθρωπότητα που δίδαξαν οι ιερείς των Ελευσινίων Μυστηρίων.
ΠΗΓΕΣ:
“Ελευσίνια Μυστήρια. Φως στα άρρητα μυστήρια των πυρφόρων Ελλήνων.”, Ανέστης Κεραμυδάς, εκδ. “Ιερά Ελλάς”
