Η πλειονότητα των εταίρων ήταν σκλάβες, δίχως δικαιώματα, που με πολύ κόπο συντηρούνταν στη ζωή. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία, δεν ήταν ίσες απέναντι στους νόμους και βρίσκονταν κάτω από οικονομική και φυσική εκμετάλλευση.
Η σημασία που είχε η πορνεία στην αρχαία Αθήνα, είχε εντελώς διαφορετική σημασία από την σημερινή. Η κοινωνική της αξία ξεπερνούσε τις σημερινές σχέσεις. Ενώ λοιπόν την ασκούμενη στους οίκους ανοχής πορνεία, δεν την εκτιμούσαν ιδιαίτερα, την “ανώτερη” πορνεία, δηλαδή οι καθαυτό εταίρες, ήταν απαραίτητο τμήμα της αστικής κοινωνίας. Δεν είχε να κάνει με την ταχεία ικανοποίηση της βιολογικής ανάγκης των ανδρών, αλλά με τον πιο απαιτητικό ψυχαγωγικό ερωτισμό.
Το πρότυπο της ανδρικής ψυχαγωγίας και κοινωνικότητας ήταν το Συμπόσιον. Το συμπόσιο ήταν εορταστικό γεύμα, στο οποίο οι παρευρισκόμενοι προέβαιναν σε φιλοσοφικούς διαλόγους με φαγητό και νερωμένο οίνο. Κατά την διάρκεια του Συμποσίου πολλές φορές λάβαιναν χώρα χορός, τραγούδι και παιχνίδια. Εδώ ήταν το κύριο πεδίο δράσης των εταίρων, οι οποίες προσέφεραν την ψυχαγωγία τους, με τις συζητήσεις, τα αστεία τους και τελικά με την σεξουαλική επικοινωνία.
Ο εξευγενισμός αυτός των πορνών, με τους φροντισμένους τρόπους και την μύηση στις καλές τέχνες, εξύψωνε την πορνεία σε επίπεδο αβρότητας. Οι εταίρες συναναστρέφονταν κυρίως τους καλλιτέχνες, τους φιλόσοφους, τους πολιτικούς, τους ποιητές, την κοινωνική και πνευματική ελίτ δηλαδή της εποχής τους, τους οποίους ενέπνεαν και επηρέαζαν. Εύλογο ήταν λοιπόν να ασκούσαν εξουσία με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, αφού βρίσκονταν στο επίκεντρο της ζωής σημαντικών ανδρών.
Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως η πορνεία, κάθε είδους, καταλάμβανε ευρύ χώρο μέσα στις κοινωνικές αντιλήψεις της εποχής εκείνης. Εξάλλου, αυτό φαίνεται και από την πληθώρα των εννοιών στην ελληνική γλώσσα. Διακρίνονται περίπου 30 χαρακτηρισμοί, με την ακριβή σημασία να είναι συχνά ασαφής. Θα μπορούσαμε να σχολιάσουμε κάποιους απ’ αυτούς: πόρνη (από το πέρνημι = πωλώ, εκποιώ). Γεφυρίς: αυτή που έκανε πιάτσα στις γέφυρες. Κατάκλειστος: εργαζόμενη σε κλειστό πορνείο και όχι στην ύπαιθρο. Δημία: κοινό κορίτσι, ευθέως και αναμφίβολα η γυναίκα που βρισκόταν στην σεξουαλική διάθεση του καθενός.
Αντιθέτως, κάπως διαφορετική είναι η έννοια της εταίρας. Ενώ βέβαια στην αρχή σήμαινε πόρνη κάθε είδους, χωρίς μεγαλύτερη αξία από τις υπόλοιπες, κατά την διάρκεια του χρυσού αιώνα, αποκτά την έννοια της συντρόφου και όχι απλώς της γυναίκας που εκδίδεται για τα χρήματα. Είναι οι πόρνες που ποθούνται πολύ και βλέπονται ευχάριστα, από τις οποίες θέλει κάποιος να συνοδεύεται και τις παίρνει μαζί του στο συμπόσιο. Επιπλέον, έχει τη δυνατότητα να τις νοικιάσει για περισσότερο καιρό ή να τις αποκτήσει για να τις έχει για την αποκλειστική του διάθεση, θα λέγαμε κάτι παρόμοιο με τις σημερινές συνοδούς πολυτελείας. Με λίγα λόγια, τις γυναίκες που με λίγα χρήματα τις είχε κάποιος προσωρινά και για μικρό χρονικό διάστημα τις αποκαλούσαν πόρνες, ενώ τις πιο “ποιοτικές” εταίρες.
Τις εταίρες, πέρα από τα συμπόσια, μπορούσε κάποιος να τις επισκεφθεί και στο δικό τους σπίτι, καθώς συνήθως αποκτούσε αρκετά χρήματα, ώστε να αποκτήσει το δικό της σπίτι με πολυτελή εξοπλισμό. Υπάρχουν πληροφορίες για πολυδάπανα σπίτια και με υπηρετικό προσωπικό. Εκεί φυσικά ο επισκέπτης πλήρωνε πολλαπλάσιο αντίτιμο. Το ίδιο συνέβαινε και για εταίρες που γνώριζαν να παίζουν αυλό και κιθάρα και να προσφέρουν υψηλότερες υπηρεσίες.
Γενικά, οι περισσότερες εταίρες ήταν σκλάβες που είχαν απελευθερωθεί ή γυναίκες που είχαν μεταναστεύσει στις μεγάλες πόλεις από άλλα μέρη. Με την ελκυστικότητά τους και τη φροντισμένη αγωγή τους ανέβαιναν στην κοινωνική κλίμακα. Οι πιο πολυπόθητες γίνονταν και οι πιο ακριβοπληρωμένες και αυτό σήμαινε και περισσότερη ενασχόληση με την κοινωνική ζωή και παγιώθηκε η αντίληψη πως ήταν όλες μορφωμένες. Αρκετές ναι, όχι όμως όλες. Ασφαλώς, όσες εταίρες ήταν γεννημένες ελεύθερες, τότε η πορνεία βρισκόταν, πιθανώς, μέσα στην οικογένεια. Προφανώς, το “ταλέντο” και η πείρα μεταδιδόταν από γενιά σε γενιά, διότι έχουμε πηγές που παραδίδουν πως η κόρη μιας εταίρας ακολουθούσε το ίδιο επάγγελμα και απ’ αυτό, βεβαίως, συνεπάγουμε ότι πολλές αποκτούσαν και παιδιά. Πάντως, για να γίνει μια γνήσια Αθηναία εταίρα, μπορούσε μόνο να συμβεί από ανάγκη, όπως λόγου χάρη ο θάνατος του άνδρα οικογενειάρχη.
